Opłata wnoszona na rzecz gminy. Obowiązek jej zapłaty powstaje, jeżeli wskutek uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wzrosła wartość objętej nim działki (np. w sytuacji przekształcenia działki z rolnej w budowlaną), a właściciel zbywa tę nieruchomość. Wysokość renty planistycznej jest określana, uchwałą rady gminy,  procentowo i nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości. W ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym określono jedynie górną wysokość tej opłaty, natomiast wskazanie obowiązującej stawki procentowej należy w konkretnej sytuacji do kompetencji rady gminy. Gmina może wystąpić do właściciela o zapłatę renty planistycznej w ciągu 5 kolejnych lat od daty uchwalenia planu miejscowego Opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości nie pobiera się w przypadku, gdy jej stawka procentowa nie została określona w uchwale rady gminy.